Dirsek kırığı nedir?
Dirsek kırıkları, dirsek eklem bölgesinde (humerus (üst kol kemiği), radius veya ulna kemikleri) herhangi birinde meydana gelebilen kemik kırıklarıdır. Genellikle, kişi yaralanma anında dirsek bölgesinde bir çatırtı veya pat sesi duyar. Dirsek kırığı, el, bilek, dirsek veya omuzun üstüne düşmek veya darbe almak sonucu meydana gelebilir. Kemikte sadece çatlak olabilir, kemik parçası kopabilir veya daha ciddi şekilde kemik parçalanmış olabilir.
Üç tür kemik kırığı vardır:
Tip I. “Dislokasyon olmamış” bir kırık, kemik kırılmış olsa da normal konumunda bulunur.
Tip II. Bir kemik parçasının normal konumundan kaydığı kırıktır.
Tip III. En ciddi kırık tipi, kemikte çoklu kırıklarla sonuçlanır.
Tip I ve II kırıklar genellikle cerrahi müdahale olmadan tedavi edilir, ancak Tip III kırıklar genellikle cerrahi gerektirir. Kırıkların iyileşmesi, ciddiyetlerine ve etkilenen her bireyin genel sağlığına bağlı olarak 2 ila 8 hafta veya daha fazla sürebilir.
Fizik tedavi, cerrahi gerektirenler dahil olmak üzere tüm dirsek kırığı türlerinden kaynaklanan iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olur.
Dirsek kırığı sonrası belirtiler nelerdir?
Eğer bir dirsek kırığınız varsa şunları yaşayabilirsiniz:
- Orta dereceden şiddetliye ağrı. Genellikle kolunuzu hareket ettirmek çok acı vericidir.
- Kolda sertlik veya kramp hissi.
- Dirsek bölgesinde şişlik, zonklama, kızarıklık veya uyuşukluk.
- Dirsekte gıcırdama veya takılma hissi.
- Bölgedeki kemiklerin alışılmadık bir şekli (deformite).
- Dokunmaya karşı hassasiyet. Bölge aynı zamanda sıcak hissedilebilir.
- Dirsek, ön kol, bilek veya elde uyuşukluk. Eğer bir dirsek kırığı sonrası ön kolunuzda veya elinizde aniden uyuşma ve zayıflık hissederseniz, bu sinir sıkışması işareti olabilir. Derhal bir doktora başvurun!
Dirsek kırığı sonrası ne yapılır?
Eğer bir dirsek kırığı geçirdiyseniz, hekiminiz öncelikle kırığın yerine oturtulması ile başlayacaktır. Bu süreçte dirsek kemikleriniz doğru pozisyona getirilir ve böylece optimal iyileşme gerçekleşebilir.
Eğer kırık ciddiyse, cerrah tarafından açık redüksiyon iç sabitleme yöntemini önerilebilir. Bu cerrahi müdahale sırasında kemikler manuel olarak yeniden hizalanır. Vida, plaka veya teller, kemikleri yerinde tutmak için yerleştirilir.
Dirsek kırığınız yerine getirildikten sonra, bir alçı veya askı kullanmanız gerekebilir. Ancak, bir dirsek kırığının immobilize (sabitlenme) edilmesi son derece risklidir. Çünkü bu, ciddi eklemde sertliğe ve kalıcı eklem hareket kaybına yol açabilir.
Dirsek kırığı sonrası fizik tedavi ve rehabilitasyon
Dirsek kırığı sonrasında, fizyoterapistiniz, dirsek hareketliliğini ve gücünü artırmaya, ödemi hafifletmeye ve günlük yaşam ve spor aktivitelerinde kol kullanımını geri kazanmaya yardımcı olacak bireyselleştirilmiş bir tedavi programı tasarlayacaktır.
Alçı veya Askıdayken
Kemiğiniz iyileşirken, kolunuz alçıda veya askıda olacak, böylece hareket etmeden iyileşmesine izin verilecektir. Aynı durum cerrahi geçirmişseniz de geçerlidir. İyileşme sürecinde, mümkün olduğu kadar sertlik, zayıflık ve ödemi önlemek önemlidir. Fizyoterapistiniz, doktorunuzun kırık veya cerrahinin tipinin izin verdiği aktivite miktarına bağlı olarak, kolunuzun alçıda veya askıda olduğu süre boyunca omzunuzu, bileğinizi ve elinizi hareket ettirmek için egzersizler reçeteleyecektir.
Fizyoterapistiniz, günlük aktivitelerinizi gerçekleştirmeyi öğreterek mümkün olduğunca bağımsız kalmanıza yardımcı olacaktır – bu giyinme, bilgisayarda çalışma, ev işleri yapma ve hatta alçı veya askı takılıyken egzersiz yapma gibi aktiviteleri içerebilir. Fizyoterapistinizin rehberliğinde, iyileşme sürecinde kondisyon seviyenizi korumak ve artırmak için diğer kolunuzu ve bacaklarınızı kullanabilirsiniz.
Alçı veya Askı Çıkarıldığında
Alçınız veya askınız çıkarıldığında, özellikle cerrahi geçirdiyseniz; dirseğiniz muhtemelen sert olacak ve kolunuz zayıf olacaktır. Fizyoterapistiniz, dirsekte kalıcı hareket kaybını önlemenize yardımcı olacaktır, bu nedenle fizik tedaviyi geciktirmeyin. Terapistiniz, dirseğinizi muayene edecek ve fiziksel problemlerinize, hedeflerinize, fiziksel aktivite seviyenize ve genel sağlığınıza dayanarak fizyoterapi programı oluşturacaktır.
Fizyoterapi ve rehabilitasyon programınızın amaç ve yöntemleri şunları içerebilir:
Ağrı ve ödemi azaltma: Fizyoterapistiniz, ağrı ve ödemi azaltmak için farklı türde tedaviler ve elektrotermal yöntemler kullanabilir. Örneğin, masaj, elektriksel stimülasyon ve soğuk kompresler.
Hareket yeteneğini iyileştirme: Fizyoterapistiniz, normal hareketi dirsek ve kolunda yeniden sağlamak için belirli aktiviteler ve tedaviler seçecektir. Bu, terapistinizin sizin için nazikçe dirsek eklemizi hareket ettirdiği “pasif” hareketlerle başlayabilir ve kendi kendinize yapacağınız aktif egzersizlere ve germelere ilerleyebilir.
Esnekliği artırma: Fizyoterapistiniz, eklem ve kaslarınızın daha az ağrı ile daha özgürce hareket etmesini sağlamak için nazikçe elle uygulanan tedavi (manuel terapi) kullanabilir. Bu teknikler germe ve terapötik masaj tekniklerini içerebilir.
Gücü artırma: Fizyoterapistiniz, kol veya el kaslarınızda zayıflık tespit ederse, gücünüzü ve çevikliğinizi istikrarlı bir şekilde geri kazanmanız için doğru egzersizleri ve ekipmanı seçecek ve öğretecektir. Direnç bantları, terapi hamuru ve el ağırlıkları gibi ekipmanları kullanarak kolunuzu güçlendirmeye yardımcı olabilir.
Dayanıklılığı artırma: Bir yaralanmadan sonra kolunuzun kas dayanıklılığını geri kazanmak önemlidir. Fizyoterapistiniz, yaralanmadan önce sahip olduğunuz dayanıklılığı yeniden kazanmanıza yardımcı olacak bir aktivite programı geliştirecektir, böylece yapmak istediklerinize geri dönebilirsiniz.
Evde yapılacak programı öğrenme: Fizyoterapistiniz, evde yapmanız için güçlendirme ve esnetme egzersizlerini öğretecektir. Bu egzersizler ihtiyaçlarınıza özgü olacaktır. Fizyoterapistiniz tarafından önerildiği şekilde yaparsanız iyileşmenizi hızlandırabilirsiniz.
Aktivitelere dönme: Fizyoterapistiniz sizinle aktivite hedeflerinizi tartışacak ve bunları iş, spor ve ev yaşamı iyileşme hedeflerinizi belirlemek için kullanacaktır. Fizyoterapi ve rehabilitasyon programınız, hedeflerinize en güvenli, en hızlı ve en etkili şekilde ulaşmanıza yardımcı olacaktır. Fizyoterapistiniz, hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olmak için egzersizler, yeniden eğitim aktiviteleri ve spesifik spor teknikleri öğretecektir.
İyileşme süresini hızlandırma: Fizyoterapistiniz, sizin kendi başınıza yapacağınızdan daha hızlı ve güvenli bir şekilde iyileşmenize yardımcı olmak için en iyi tedavileri ve egzersizleri seçme konusunda eğitimli ve deneyimlidir.