Karpal Tünel Sendromu Nedir?
Karpal tünel sendromu (KTS), median sinirin bilek ekleminden geçerken sıkışmasından kaynaklanır. Ağrı, duyusal değişiklikler ve el işlevinin kaybına neden olur. Fizyoterapi, karpal tünel sendromu için başarılı bir tedavi yöntemidir.
Karpal tünel sendromu nasıl oluşur?
Karpal tünel sendromu, median sinirin karpal tünel içinden geçerken sıkışması nedeniyle oluşur. Karpal tünel, üç tarafı bilek kemikleri ve tünelin çatısını oluşturan güçlü, geniş bir bağ ile çevrilidir. Bu tünelin içinden beyinden eline sinyaller gönderen median sinir geçer. Tünel duvarları esnek olmadığından, içinden geçen tendonlardan herhangi biri şişerse, median sinir sıkışabilir. Bu sıkışma, sinir tarafından iletilen mesajları veya sinyalleri engeller.
KTS kimlerde görülür?
Anormal bilek pozisyonları ve çok fazla güç veya titreşimle tekrarlanan parmak kullanımı, KTS’ye sebep olabilir.
KTS, özellikle paketleme yapan işçilerde yaygın bir şekilde görülür. Aynı zamanda el aletlerinin kullanımını gerektiren işlerde, özellikle titreşimli aletlerin kullanımını gerektiren işlerde yaygındır. Klavye ve bilgisayar kullanımının fazla olması da KTS’ye neden olabilir. Elde taşınan mobil cihazların kullanımı, dikiş, video oyunları oynamak ve tenis gibi raket sporları veya keman gibi telli çalgılar çalmak da KTS’ye neden olabilir.
Ayrıca aşağıdaki sağlık koşulları da bazı insanlarda KTS’ye yol açabilir:
- Bilek tendonlarının iltihaplanması ve şişmesi.
- Bilekte meydana gelen yaralanmalar (gerilme, burkulma, çıkık, kırık).
- Hormonal veya metabolik değişiklikler (hamilelik, menopoz, tiroid dengesizliği).
- Diyabet.
- İlaçlar (steroidler veya kemoterapi ilaçları gibi).
- Dejeneratif ve romatoid artrit.
Karpal tünel sendromunun belirtileri nelerdir?
KTS genellikle yavaş başlar. Birçok insan başparmak, işaret ve orta parmaklarında uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi ile uyanma durumunu bildirir. Bazen yüzük parmağı da etkilenebilir. Birçok insan semptomlarını hafifletmek için ellerini “sallamak” gerektiğini hisseder.
Durum kötüleştikçe, semptomlar gündüz daha belirgin hale gelir. Semptomlar genellikle şunlar yapılırken daha kötüdür:
- Ağır nesneleri kavrama.
- Bir bilgisayar kullanma.
- Cep telefonunu tutma.
- Uzun süre bir şeyi kavrama.
- Sinire uygulanan baskı devam ederse eldeki güçsüzlük ve daha sürekli uyuşma meydana gelebilir. Nesneleri beklenmedik bir şekilde düşürdüğünüzü fark edebilirsiniz.
KTS nasıl teşhis edilir?
KTS belirtileri tipiktir ve genellikle kapsamlı testlere gerek kalmadan teşhis edilebilir. Öncelikle, sağlık geçmişiniz ve durumunuz hakkında bilgi toplamak için size sorular sorarak başlarlar. Görüşme, genellikle KTS belirtilerine özgü hale gelir. Muayene öncesi doldurduğunuz formlardan da yardım alınabilir.
Fizik muayene, görüşmenize bağlı olarak değişebilir. Doktorunuz semptom bölgenizi ve ağrıya neden olan herhangi bir hareketi veya pozisyonu gözlemleyecektir. Ayrıca boyun ve üst ekstremite gibi vücudun diğer bölgelerini de inceleyebilir.
KTS’yi teşhis etmeye yardımcı olmak veya dışlamak için çeşitli testler kullanılabilir, bunlar arasında:
- Parmaklarınızın ve başparmağınızın kavrama gücü testi.
- Duyusal testler.
- Bilek ve el hareket açıklığı testleri.
- Bilek bükme (Phalen) testi: Doktorunuz sizden ellerinizin arka kısımlarını bir dakika boyunca birbirine bastırmanızı isteyecektir. 60 saniye içinde parmaklarınızda karıncalanma veya uyuşma olursa, bu KTS’yi işaret edebilir.
- Tinel Belirtisi testi: Doktorunuz, median sinire vurmak için refleks çekici veya parmak kullanacaktır. Başparmak ve işaret parmağı ile orta parmakta karıncalanma, KTS’yi işaret edebilir.
- Elektrik ve sinir çalışmaları: Doktorunuz elektromiyogram (EMG) ve sinir iletim hızı testi yapabilir. Bu testler sinir iletim miktarını ölçer ve KTS’nin ne kadar ciddi olduğunu belirlemeye yardımcı olur.
- Röntgenler: Travma yaşadıysanız veya beklenenin dışında bir şey bulunursa, röntgen çektirilebilirsiniz.
Bazı durumlarda, doktorunuz sizi ek test veya tedavi için bir doktora veya diğer sağlık hizmeti sağlayıcısına yönlendirebilir.
Karpal tünel sendromu ve fizik tedavi
Fizik tedavi, semptomları hafifletmekte ve günlük aktivitelerinize geri dönmenizde etkili olabilir.
Fizik tedavinin amaçları şunlardır:
- Cerrahi işlem gereksinimini ortadan kaldırmadan semptomlarınızı azaltmak.
- Mümkün olduğunca aktif ve fonksiyonel olmanızı sağlamak.
- Normal iş, ev ve boş zaman etkinliklerinizi yeniden düzenlemenize yardımcı olmak.
KTS’nizin nedenlerine bağlı olarak, fizik tedavi programınız şunları içerebilir:
- Hasta eğitimi: Fizyoterapistiniz, durumunuzu iyileştirmenin ve kötüleşmesini önlemenin yollarını öğretecektir.
- Germe egzersizleri: Fizyoterapistiniz, bileğinizin, elinizin ve parmaklarınızın esnekliğini artırmak için nazik germe egzersizleri öğretecektir.
- Kuvvetlendirme egzersizleri: Fizyoterapistiniz, daha iyi duruşunuzu korumanıza yardımcı olacak kasları güçlendiren egzersizler öğretebilir. Semptomlarınız azaldığında, el, bilek ve ön kol için kuvvetlendirme egzersizleri önerilebilir.
- Atel kullanımı: Fizyoterapistiniz, rahatsızlığı azaltmak için gece boyunca atel kullanmanızı önerebilir
- Soğuk ve sıcak tedaviler: Fizyoterapistiniz soğuk veya sıcak tedaviler kullanabilir veya ağrıyı hafifletmek için buz veya ısı kullanmanızı önerebilir.
“Karpal tünel sendromu için 5 egzersiz!” yazımızı okuyamak için tıklayınız.
Fizik tedavi dışı öneriler:
- İş yeri değerlendirmesi: Bir masa başında oturup bilgisayarla çalışıyorsanız, klavyenizi doğru şekilde hizalamak, bükülmüş bilek pozisyonunda çalışmaktan kaçınmak için önemlidir.
- Araç ve gereç tutacaklarının boyutunu artırarak daha rahat bir kavrama için ekstra malzeme eklemek.
- İş yerinizde titreşimi azaltmak için özel eldivenler kullanmak.
- Bileğinizi ve ellerinizi sıcak tutmak için eldiven giymek.
- Semptomlarınızı artıran hareketleri azaltmak veya tamamen durdurmak.
Cerrahi Sonrası Fizik Tedavi
Değerlendirme, KTS’nizin daha ciddi olduğunu veya semptomlarınızın devam ettiğini ortaya çıkartırsa cerrahiye yönlendirilebilirsiniz. Eğer cerrahi gerekiyorsa, cerrah, karpal tünelin çatısını oluşturan doku bantını serbest bırakacaktır. Bu, median sinire uygulanan baskıyı azaltacaktır.
Cerrahi sonrası fizik tedavi tedavisi şunlar için önemlidir:
- Yara dokusu oluşumunu önlemek.
- Bileğin gücünü geri kazandırmak.
- İlk başta semptomlara neden olabilecek alışkanlıkları değiştirmeyi öğrenmekte yardımcı olmak.
Cerrahi sonrası fizik tedavi tedaviniz şunları içerebilir:
- Cildin esnek kalmasını sağlamak için yara yönetimi.
- İyileşme sürecinde siniri hareket ettirmek için egzersizler.
- Bilek ve parmakların hareketliliğini ve fonksiyonunu artırmak için germe egzersizleri.
- Bilek ve el kaslarının gücünü artırmak ve fonksiyonu iyileştirmek için güçlendirme egzersizleri.
- Ev/boş zaman etkinliklerinde karpal tünel sıkışmasını önlemek için doğru duruş ve bilek pozisyonu hakkında eğitim.
Sıkça sorulan sorular
Karpal tünel sendromu için fizik tedavi ne kadar sürmelidir?
KTS için yapılan fizik tedavi süreci genellikle dört ila altı hafta sürer. Süreniz, durumunuzun ciddiyetine ve eşlik eden faktörlere bağlı olarak daha kısa veya daha uzun olabilir. Fizyoterapistinizle konuşmak sürecinizin uzunluğu konusunda gerçekçi beklentilere sahip olmanızı sağlayabilir.
Sıcak mı yoksa soğuk mu? Hangisi karpal tünel semptomlarına yardımcı olur?
Sıcaklık dolaşımı artırır ve ağrıyı azaltır. Buz uygulaması dolaşımı azaltır, iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletir. İkisi de hafif veya orta düzeyde KTS semptomları için bir çözüm olarak kullanılabilir. Araştırmalar, sıcaklık veya soğukluk uygulamasının KTS için genel uzun vadeli sonucu değiştirmediğini göstermektedir.